Brandy Golden The Sky Singer [DaD] (pdf)
Busby, FM Long View 1 Star Rebel
Abagnale Frank ZśÂap mnie, jeśÂli potrafisz
Townsend Sue 1 Sekretny dziennik Adriana Mole'a lat 13 i trzy czwarte
Howard, Robert E Conan el Cimmerio
Dzieje Tristana i Izoldy
Ian Fleming Bond 05 (1957) From Russia With Love
Ortega y Gasset Jose Bunt Mas CzćÂśÂć 2(1)
Lois McMaster Bujold Chalion 2 Paladin of Souls
Arthur D Howden & Robert Louis Stevenson Porto Bello Gold (pdf)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dobrego, więcej - było chyba najgorszą konsekwencją awantury, wywołanej przez
nietakt panny Philis. Dwaj pełnomocnicy warszawscy cesarza-króla mieli zupełnie
odmienny stosunek do zunifikowanego z cesarstwem rosyjskim odrębnego państwa
polskiego. Konstanty - przy całej swej dzikości, wariactwach i despotycznym
sposobie rządzenia - odczuwał jakiś swoisty sentyment do Polaków i snobował się
na polskość. Dawał tego dowody jeszcze w młodości, kiedy w niedługi czas po
stłumieniu przez Katarzynę II insurekcji kościuszkowskiej przebierał się skrycie
w pałacu petersburskim w strój polskiego powstańca, aby pozować w nim
Aleksandrowi Orłowskiemu do portretu powstańca, przeznaczonego dla swojej
ówczesnej miłości - Heleny Lubomirskiej z Równego (musiał wiedzieć, że
księżniczka była najrodzeńszą córką Ludwiki Sosnowskiej, w której tak
nieszczęśliwie kochał się Tadeusz Kościuszko). Pózniej jeszcze wiele razy
Strona 38
Marian Brandys - Czcigodni weterani.txt
zadziwiał Polaków równie nieoczekiwanymi demonstracjami sympatii propolskich, aż
po incydent ostatni, zanotowany przez kronikarzy, kiedy to uchodząc z wojskami z
ogarniętego powstaniem Królestwa - próbował rzekomo siłą rozbroić interwencyjny
korpus rosyjski Rosena, zamierzający wkroczyć na terytorium polskie. Ale pogląd
cesarzewicza na sprawę polską wynikał nie tylko z sympatii do Polaków.
Niezależnie od względów sentymentalnych Konstanty był osobiście zainteresowany w
istnieniu Królestwa Polskiego i równie jak Polacy dążył do poszerzenia jego
granic. "Wielki książę nie lubił konstytucji i liberalizmu, ale chciał mieć duże
państwo polskie" - powie o nim znakomity historyk epoki. W pierwszych latach
Królestwo było dla Konstantego tylko ukochaną zabawką, okazją do pełnego
zaspokojenia pokrętnych ambicji wojskowych. Pózniej - kiedy z miłości do Joanny
Grudzińskiej zrzekł się tronu (z całej Europy zjeżdżali się do Warszawy
dziennikarze, aby oglądać człowieka, który zrezygnował dla kobiety z władzy
imperatora Wszechrosji) - istnienie odrębnego państwa polskiego stało się dla
cesarzewicza racją bytu. Senator Nowosilcow - w przeciwieństwie do Konstantego -
nie żywił do Polaków żadnych sentymentów, przeciwnie: z całego serca nienawidził
wszystkiego, co polskie. Przekupny karierowicz, mistrz dyplomacji i intrygi,
zdolny w każdej chwili do całkowitej zmiany poglądów w zależności od wiejącego
wiatru - w jednej sprawie był nieugięty: w swojej niechęci do stworzonego przez
Aleksandra odrębnego Królestwa Polskiego. Uważał tę kreację za ciężki błąd
młodego cesarza, z którym był zresztą zaprzyjazniony osobiście i z którym
wspólnie starał się podważać autonomię Królestwa i paraliżował wszelkie próby
poszerzenia jego granic. Był wiernym kontynuatorem polityki Repnina i Bułhakowa,
grabarzy dawnej Rzeczypospolitej. Jego głównym dziełem było odsunięcie od władzy
w Królestwie księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, dawnego przyjaciela i
protektora, któremu zawdzięczał pierwsze wprowadzenie w świat wielkiej polityki
i w łaski cesarskie. Nawet liberalizacyjne zamierzenia Aleksandra starał się
Nowosilcow obrócić przeciwko odrębności państwowej Polaków. W projekcie
konstytucji cesarstwa rosyjskiego, której przygotowanie zlecił mu Aleksander w
roku 1818, odrębne Królestwo Polskie miało być zdegradowane do roli jednego z
dziesięciu autonomicznych namiestnictw cesarstwa. Awantura teatralna i jej
prasowe konsekwencje dostarczyły Nowosilcowowi wymarzonej okazji do wzmocnienia
swych wpływów. Rozegrał tę partię po mistrzowsku - jednocześnie na trzech
szachownicach. Wobec Polaków (a zwłaszcza wobec kolegów z Towarzystwa Przyjaciół
Nauk, w którym udział bardzo sobie cenił) grał rolę liberała, sprzeciwiając się
konsekwentnie zamykaniu pism i restrykcjom policyjnym wobec dziennikarzy.
Porywczego wielkiego księcia ratował od lekkomyślnych gaf i kompromitacji, a w
zamian nakłaniał go do posunięć bardziej zasadniczych i znacznie dla kraju
grozniejszych. Cesarza-króla informował szczegółowo o wypadkach w Warszawie,
starając się wywołać u władcy mniemanie, że w jego Królestwie "dzieją się złe
rzeczy". We wszystkich trzech rozgrywkach odniósł pan senator zdecydowane
zwycięstwo. Pozornym liberalizmem wobec dziennikarzy udało mu się zwieść nawet
bystrego Niemcewicza; przy całej swej nienawiści do Zyzowatego*, (* Tak nazywano
Nowosilcowa w Warszawie. Prawdopodobnie wymyślił to przezwisko sam Niemcewicz.)
jego udział w konflikcie teatralno-prasowym ocenia Julian Ursyn w swoich
Pamiętnikach zadziwiająco łagodnie. Konstantemu zdołał Nowosilcow narzucić
przekonanie o swej niezbędności i w konsekwencji osiągnął w Belwederze wpływ
przemożny, który miał już trwać aż do powstania. Aleksandra swymi raportami
poważnie zaniepokoił i ostudził w jego liberalnych zapałach. Posiew niepokoju
trafił w Petersburgu na grunt wyjątkowo podatny, co doskonale zorientowany w
polityce międzynarodowej komisarz musiał z góry przewidywać. Odbierając raporty
Nowosilcowa, Aleksander wiedział już o przewrotach rewolucyjnych w Hiszpanii i
Strona 39
Marian Brandys - Czcigodni weterani.txt
Neapolu, o wzburzeniu rewolucyjnym ogarniającym Włochy, Niemcy, Francję. Ze
wszystkich stron wykazywano mu, do jak niebezpiecznych skutków może doprowadzić
jego zbytni liberalizm. Z Wiednia zapraszano go do Opawy na zjazd monarchów
Zwiętego Przymierza, który miał radzić nad przywróceniem porządku w Europie. W
tej sytuacji raporty nadchodzące z Polski były oliwą laną na ogień. Na skutki [ Pobierz całość w formacie PDF ]
