Etyka resuscytacji oraz problemy końca życia
Wielka księga wierszy Tuwim Julian i inni
arystoteles_etyka_eudemejska
Christie Agatha Entliczek petliczek
John D MacDonald Travis McGee 13 A Tan and Sandy Silence
Bodil_Malmsten_ _Moje_pierwsze_zycie
Courths Mahler Cierniowy Szlak
Beaton M.C. Hamish Macbeth 01 Hamish Macbethi śÂmierć plotkary
GR820. (Duo) Lewis Jennifer PrześÂomowa noc
Kraszewski_Józef_Ignacy_ _Stara_baśÂśÂ_cz._2
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
mówić, że są mężni, ponieważ okazuje się, że jest niebezpieczeństwo jest daleko, jeżeli natomiast strach i
(15)
niedorzecznością nazywać tego rodzaju ludzi i w takich niebezpieczeństwo przybliżają się, umierają ze strachu.
okolicznościach mężnymi.
Otóż o żadnym człowieku z"wymienionych typów nie
21. O umiarkowaniu (o-wtppocrów))
można twierdzić, że on jest mężny. Trzeba wobec tego
rozważyć, jakie są istotne cechy człowieka mężnego i kto jest
Otóż takie jest męstwo i taki jest człowiek mężny; a
człowiekiem mężnym. Krótko mówiąc, nikt nie jest mężny na
umiarkowanie jest stanem umiaru pomiędzy nieumiar-kowaniem,
podstawie tego, co powiedzieliśmy powyżej, tylko dlatego
czyli rozwiązłością, a niewrażliwością na przyjemności. Jest
jest mężny, ponieważ uważa to za rzecz moralnie piękną i
bowiem umiarkowanie i poniekąd każda cnota najlepszym stanem,
według tego postępuje, obojętnie czy ktoś jest przy tym
a stan najlepszy dotyczy tego, co najlepsze76. Najlepszą natomiast
b
obecny, czy nie.
rzeczą jest 1191 umiar pomiędzy niedostatkiem a nadmiarem,
W rzeczywistości bez namiętnego uczucia i popędu w
albowiem ze względu na jedno i na drugie ludzie zasługują na
ogóle nie pojawia się męstwo. A popęd powinien być
naganę: i ze względu na nadmiar, i ze względu na niedostatek.
wywołany przez rozum ze względu na piękno moralne. Kto
Wobec tego, jeżeli umiar jest rzeczą najlepszą, umiarkowanie jest
naprawdę z przekonaniem75 gotowy jest ze względu na piękno
pewnego rodzaju środkiem pomiędzy nieumiarkowaniem a brakiem
narażać się na niebezpieczeństwo, nie czując przy tym
wrażliwości.
strachu, ten jest mężny, i męstwo dotyczy tego rodzaju
Umiar więc odnosiłby się do tego rodzaju rzeczy, a
rzeczy. Natomiast człowiek pozbawiony strachu nie jest
umiarkowanie tyczy się uczuć przyjemności i przykrości, ale
mężny, ilekroć okazuje się, że w ogóle się nie boi. Bo nie jest
nie wszystkich i nie pierwszych lepszych. Bo jeżeli
mężny taki człowiek, dla którego nic nie jest straszne. W ten
76
sposób i kamień może być mężny, i inne
Por. EW 1183 a.
75
Moment intelektualny wprowadzają i pozostałe Etyki, ale
najobszerniej czytamy o tym w EE 1229 a.
42 Etyka Wielka. Księga I
O łagodności. O hojności. O skąpstwie 43
ktoś odczuwa przyjemność podczas oglądania obrazu, posągu,
tępujący sposób. Bo jeżeli to, co jest najlepsze, znajduje się li?)
(12)
czy czegoś innego w tym rodzaju, to oczywiście taki
w umiarze, a cnota jest najlepszą trwałą dyspozycją, cnota
człowiek nie jest nieumiarkowany, czyli rozwiązły. I
musi być stanem pośrednim. To się jednak bardziej
podobnie nie chodzi o zmysł słuchu czy węchu, lecz o
uwidoczni, jeżeli rozpatrzymy każdy przypadek oddzielnie.
przyjemności dostarczane przez umysł dotyku i smaku.
Skoro porywczy jest ten, kto gniewa się na każdego, w
Oczywiście wcale nie jest umiarkowany człowiek, który ma
każdej okoliczności i ponad miarę, taki człowiek zasługuje
takie usposobienie, że w stosunku do tych wrażeń nie dozna
na naganę. Nie można przecież gniewać się na każdego, w
ani jednej z wymienionych przyjemności, bo taki człowiek
każdej okoliczności i zawsze; ani też odwrotnie, nie powinno
pozbawiony jest wrażliwości; lecz kiedy już ich doznaje, a
się być usposobionym w ten sposób, aby nigdy na nikogo
nie daje się im porwać do tego stopnia, żeby ich nadużywać i
wszystkie pozostałe sprawy traktować jako uboczne, taki,
dlatego, że jest pozbawiony uczucia gniewu. Skoro zatem
(15)
działając ze względu na samo piękno moralne, a nie na coś
trzeba ganić i tego, kto grzeszy nadmiarem i niedostatkiem
innego, jest człowiekiem umiarkowanym. Bo ktokolwiek
powstrzymuje się od nadużywania tych przyjemności ze
pomiędzy tymi skrajnościami, jest łagodny i zasługuje na
strachu czy z jakiegoś innego powodu, ten nie jest
pochwałę. Ponieważ nie zasługuje na pochwałę ani człowiek,
umiarkowany. O innych bowiem istotach żywych nie
który za bardzo się gniewa, ani który za mało się gniewa,
mówimy, że są umiarkowane, z wyjątkiem człowieka, a to
tylko ten, kto odznacza się usposobieniem pośrednim w
dlatego, że nie posiadają rozumu, przy którego pomocy
stosunku do tych skrajności, ten jest łagodny. A łagodność
oceniałyby piękno, zanim je wybiorą. Bo każda cnota tyczy
byłaby stanem umiaru w tego rodzaju uczuciach.
się moralnego piękna i zmierza do piękna. Stąd
umiarkowanie odnosi się do przyjemności i przykrości oraz
23. O hojności (eXsu&epió-n]
takich wrażeń, których dostarczają zmysły dotyku i smaku.
Hojność78 znów jest stanem umiaru w rozrzutności i w sknerstwie.
I tego rodzaju uczucia dotyczą pieniędzy. 1192 � Bo człowiek
22. O łagodności (rcpać-c-/)?)
rozrzutny wydaje pieniądze na rzeczy, na które nie powinien
Z kolei należałoby zająć się łagodnością77 i mówić ojej
wydawać i więcej wydaje niż powinien i wtedy, kiedy nie powinien,
istocie i jej zakresie. Otóż łagodność znajduje się pośrodku
a skąpy stoi w przeciwieństwie do tamtego; nie łoży pieniędzy na to,
pomiędzy porywczością i niezdolnością do gniewu. I w ogóle
na co powinien, i nie tyle, ile powinien, ani wtedy, kiedy powi-
cnoty uchodzą za pewnego rodzaju stany umiaru. A że istnieje
stan umiaru, można tego dowieść i w nas-
78
" Por. EE III, 3 i ENIV, II. Por, EE, III, 4 i EN IV, 1 3.
O wielkoduszności, O szczodrości 45
44 Etyka Wielka. Księga I
OF1I
nien. Obydwaj zasługują na naganę: jeden grzeszy nie- nie tej, jakiej doznaje się od ogółu81, ale tej od ludzi 17) [ Pobierz całość w formacie PDF ]
