Diana Palmer Eye of the Tiger
Anne Cain Pawprints 1 Pawprints
Verne Juliusz W Puszczach Afryki
Alastair J Archibald Grimm Dragonblaster 03 Questor (v5.0)
Alme
Anne McCaffrey Ship 06 The Ship Errant
Derlikiewicz Ewa Zaburzenia zachowania a śÂrodowisko rodzinne dziecka(1)
Harry Turtledove V
2007 Managing Chronic Pain Workbook
Cartland_Barbara_Tajemnica_Anuszki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
2. Zlinianki pod\uchwowe są mniejszymi gruczołami wydzielającymi ślinę. Gruczoł ten
produkuje wydzielinę śluzowo-surowiczą. W 85% zbudowany jest z pęcherzyków
produkujących substancję surowicza i 15% cewek produkujących substancję śluzową.
Zlinianka pod\uchwowa poło\ona jest w tzw. trójkącie pod\uchwowym poni\ej trzonu
\uchwy, głównie na mięśniu \uchwowo-gnykowym; przewód wyprowadzający uchodzi
na mięsku podjęzykowym fałdu podjęzykowego.
3. Zlinianki podjęzykowe będące śliniankami śluzowymi. Budują ją cewki, brak wstawek
i przewodów prą\kowanych. Zlinianka podjęzykowa poło\ona jest w dnie jamy ustnej,
w fałdzie podjęzykowym; jej przewód wyprowadzający uchodzi najczęściej razem
z przewodem ślinianki pod\uchwowej.
4. Małe gruczoły ślinowe występują w formie licznych grudek rozsianych w błonie
śluzowej. Produkują one ślinę surowiczo-śluzową. Nie posiadają przewodów
wyprowadzających gruczoły:
- wargowe,
- policzkowe,
- trzonowcowi,
- językowe (przednie, boczne) i tylne gruczoły Ebnera produkują ślinę typu
surowiczego,
- podniebienne produkują ślinę typu śluzowego.
Zlina
Wydzielina gruczołów ślinowych, nazywanych śliniankami. W ciągu doby, w zale\ności
od spo\ywanego pokarmu, ślinianki uchodzące do jamy ustnej produkują średnio 1,5 l śliny,
której odczyn jest lekko kwaśny (6,7 6,8 pH). Zlina wydzielana jest równie\ przez wiele
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
mniejszych gruczołów ślinowych umieszczonych w całej jamie ustnej, do których nale\ą:
gruczoły policzkowe, wargowe, podniebienne, językowe i trzonowe.
Wydzielanie śliny jest odruchowe, jednak niekontrolowane i następuje po zadziałaniu
bodzców. Najczęściej dochodzi do wydzielania przy podra\nieniu receptorów smakowych
przez pokarm. Sygnał przekazywany jest do rdzenia przedłu\onego, do ośrodka odruchu
i stamtąd przekazywany jest odśrodkowym włóknom wydzielniczym, których zakończenia
znajdują się na twarzy i gardle, to one powodują wydzielanie śliny. To odruch
bezwarunkowy. W ślinie zawarty jest enzym, który rozkłada cukry ju\ w jamie ustnej. Zlinę
mo\emy podzielić na: ślinę surowiczą (zawiera enzym amylazę ślinową > ptialinę
rozpoczynający trawienie skrobi oraz ślinę śluzową (dzięki mucynie ułatwia połykanie
pokarmu).
Skład śliny:
a) woda około 99%,
b) związki nieorganiczne:
- Na (kation sodu),
- K (kation potasu),
- Cl (anion chloru),
- kwas ortofosforowy(V),
c) związki organiczne:
- mucyna ułatwia połykanie pokarmu,
- ptialina trawi skrobię na maltozę,
- maltaza rozkłada maltozę na glukozę,
- lizozym enzym bakteriobójczy.
Zlina ułatwia połykanie pokarmu dzięki obecności glikoprotein, które pokrywają kęsy
pokarmowe. Utrzymuje jamę ustną w stanie wilgotnym ułatwiając mowę oraz \ucie.
Ma działanie przeciwbakteryjne, zawiera:
- lizozym (rozkłada wiązania glikozydowe wielocukrów błony komórkowej),
- laktoferynę (wią\e Fe wykorzystywane przez bakterie do procesów fizjologicznych),
- laktoperoksydazę (utlenia tiocyjanek do podcyjanu toksycznego dla bakterii),
- glikoproteiny o wysokiej lepkości,
- Ig A, Ig G, Ig E.
Ma działanie przeciwpróchnicowe:
- wypłukuje resztki pokarmowe z powierzchni zębów,
- dostarcza Ca potrzebnego do mineralizacji szkliwa,
- mo\e tworzyć lub rozpuszczać hydroksyapatyty.
Skład śliny zale\ny jest od miejsca, w którym jest wydzielana, np.: ślinianki przyuszne
wydzielają ślinę ubogą w mucynę oraz od stanu autonomicznego układu nerwowego.
Skład śliny mieszanej w jednym litrze:
- woda 0,994 l,
- sucha pozostałość 6 7 g/l,
- białko 3 g/l,
- mucyna 2 g/l,
- mocznik 1,66 g/l,
- kwas moczowy 109 �mol/l,
- cholesterol 182 �mol/l,
- substancja nieorganiczna 2,8 g/l,
- sód 26,09 mmol/l.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
Makroskopowa i mikroskopowa budowa zębów
Ząb zbudowany jest z:
- korony (widocznej w jamie ustnej),
- korzenia (tkwiącego w kości zębodołu).
Korona zbudowana jest ze:
- szkliwa,
- zębiny,
- miazgi.
Szkliwo jest tkanką poło\oną najbardziej zewnętrznie, natomiast miazga znajduje się
w centralnej części korony zwanej komorą.
Korzeń zbudowany jest z:
- cementu,
- zębiny,
- miazgi.
Cement jest tkanką poło\oną najbardziej zewnętrznie, natomiast miazga znajduje się
w kanale korzeniowym.
Miejsce przejścia szkliwa w cement zwane jest szyjką zęba.
Szkliwo
Jest najtwardszą tkanką w organizmie człowieka. Składa się w 2 3% z substancji
organicznych resztę stanowi substancja nieorganiczna w postaci hydroksyapatytu, węglanu
wapnia, fluorku wapnia, fosforanu magnezu i innych soli. Zbudowane jest z pryzmatów, które
uło\one są promieniście i równolegle do siebie. Pojedyncze pryzmaty ściśle przylegają do
siebie przy udziale substancji międzypryzmatycznej. W okolicy szyjki i w pobli\u zębiny
szkliwo zbudowane jest niemal wyłącznie z tej substancji. W szkliwie występują linie
Retziusa (zęby mleczne i pierwszy stały trzonowy), czyli tzw. linie przyrostu szkliwa, które
odzwierciedlają okresowe zmniejszenie wydzielania macierzy szkliwa w czasie jego
powstawania. Tworzą granicę między szkliwem mineralizowanym w okresie płodowym
a szkliwem mineralizowanym po urodzeniu. Jest ona wynikiem zmiany w jakości i sposobie
od\ywiania.
Zębina
Jest zbudowana w 70% z substancji nieorganicznej (hydroksyapatytu, fosforanu
i węglanu wapnia), 20% substancji organicznej (min.: kolagen, nierozpuszczalne białka,
proteoglikany, lipidy) i 10% z wody. Zębina składa się ze zmineralizowanej substancji
międzykomórkowej wytwarzanej przez odontoblasty ściśle uło\one przy jamie zęba. Przez
zębinę przebiegają przez całą jej szerokość kanaliki zębinowe, a między nimi znajduje się
zębina międzykanalikowa. Kanaliki są szersze przy miazdze a wę\sze przy połączeniu
szkliwno-zębinowym i biegną równolegle do siebie przypominając kształt litery S. Aączą się
ze sobą poprzez boczne odgałęzienia. W ich wnętrzu przebiegają wypustki odontoblastów
zwane włóknami Tomesa, które od\ywiają zębinę.
Cement
Zbudowany jest w 45 50% z substancji organicznej (kolagen, proteoglikany), 40%
substancji nieorganiczne (hydroksyapatyty) i ok. 10% wody. Mo\na wyró\nić cement
bezkomórkowy i komórkowy. Ten pierwszy powstaje przed wyrznięciem zęba i składa się ze
zwapniałej substancji podstawowej i włókien kolagenowych. Cement komórkowy powstaje [ Pobierz całość w formacie PDF ]
