Griffin G. Edward, The Future is Calling (2008)
Hank Edwards A Carnal Cruise (pdf)
Binchy Maeve Szklane jezioro
Timothy Zahn Cobra 2 Cobra Strike
The Barker Triplets 2 Coll
MacApp C. C. śÂwiat bez sśÂośÂca
02 Nienacki Zbigniew Pan Samochodzik i Skarb Atanaryka
Samson Hanna PuśÂapka na motyla
Catherine Spencer Lato w Prowansji
Andrzej Sapkowski [Witcher 01] The Last Wish (pdf)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
maito�� przygód czytelniczych w �yciu literackim jakiejkolwiek zbiorowo�ci nie
mo�e si� przecie� przydarzy� jednostce. A przygody owe, nawet wydobyte z chaosu
i w"�czone w pewien model, tym bardziej trac� charakter zapisu jednolitego przebie-
gu lektury...
Zarysowana wy�ej antynomia mi�dzy poczuciem ca"o�ci a prze�wiadczeniem
o koniecznej fragmentaryczno�ci jej uj�cia daje o sobie zna� w kolejnych fazach
ekspertyzy literaturoznawczej, a wi�c:
na poziomie analizy,
na poziomie opisu,
na poziomie interpretacji.
Spróbujmy prze�ledzi� metamorfozy badania ca"o�ci wielotekstowych, si�gaj�c
po przyk"ady do grupy utworów, któr� u�wiadamiamy sobie jako polsk� poezj�
wspó"czesn� .
Interpretacja wobec analizy. To nie przypadek, �e wyk"ady metodologiczne na te-
mat powinno�ci interpretatora, który zajmuje si� pojedynczym dzie"em literackim,
faworyzuj� analiz� (jako stadium przygotowawcze) i z niewielkim zainteresowa-
niem przygl�daj� si� opisowi.
Interpretacja nie jest specyficznie naukow� form� repliki na tekst artystyczny. Po-
jawia si� w krytyce literatury, towarzyszy lekcjom j�zyka polskiego w szkole �red-
niej, a tak�e wszelkim innym praktykom odbiorczym. Ilekro� zmierza ku nauce,
szuka oparcia w analizie. Jak wynika z recepcji arcydzie", ich rozbiory badawcze za-
trudniaj� wci�� nowe i nowe pokolenia znawców, i wydaj� si� nie mie� ko�ca: do-
póty, dopóki trwa rozwój poetyki teoretycznej. Im rzetelniej wi�c interpretacja
utworu zagospodarowuje obszary jego analizy, tym silniejsza pewno�� zwi�zania
dzia"a� interpretacyjnych z repertuarem ofert naukowej wiedzy o literaturze.
Wi�kszo�� poj�� z teorii dzie"a apeluje do procedur analitycznych, i do my-
�lenia analitycznego. Poj�cia te, niektóre nazwy genologiczne, terminy okre�la-
j�ce pewne substruktury oraz elementy tekstu s� w istocie implikacjami anali-
tyczno-badawczymi, to znaczy: nie daj� wizji utworu w jego kszta"cie dost�p-
nym czytelnikowi, lecz o�wietlaj� jak gdyby relacje mi�dzy sk"adnikami dzie"a
bezpo�rednio po jego rozbiorze. Mo�e to by�, dla przyk"adu, relacja obecno-
�ci i braku spodziewanych znaków literackich (odnotowana w terminach typu:
wiersz bezrymowy, proza afabularna, gdy wyró�nikiem jest brak, lub odwrotnie,
gdy podkre�la si� obecno�� jakich� chwytów poprzez nazwy powie�� z tez� ,
jamb z hiperkataleks� itd.). Albo: relacja obfito�ci i niedostatku, kiedy to no-
menklatura badawcza akcentuje ilo�ciowe niedobory lub nadmiary w dziele (tok
anapestyczny, motyw przewodni, s"owo-klucz). Wreszcie: istniej� poj�cia, któ-
re by"y pierwotnie uogólnieniem analizy, prowadzonej w ten sposób, aby ele-
menty wymontowane z tekstu okre�li"y si� wzgl�dem siebie poprzez stosunek
zmiany i kontynuacji (tradycji i nowatorstwa), np. mowa pozornie zale�na, mo-
nolog wewn�trzny.
Opis dzie"a, skromny, zdroworozs�dkowy, nie utrzymuje tak licznych i atrakcyj-
nych kontaktów z teori� i w refleksji nad przebiegiem interpretacji badawczych wy-
daje si� tematem drugorz�dnym.
Z chwil� jednak, gdy obiektem bada� staje si� ca"o�� wielotekstowa (np. poezja
kilku dziesi�cioleci), proporcje si� odwracaj�. O powodzeniu interpretacji ca"o�ci
decyduje przede wszystkim opis; zagadnienia analizy schodz� na margines.
94
Dlaczego? Komunikacja literacka w uk"adzie odbiorczym to nie tylko suma
lektur, ale równie� wielo�� transformacji polekturowych: jawnych i ukrytych. Z te-
go punktu widzenia analiz� mo�na rozumie� jako naturalny sposób istnienia twór-
czo�ci danego okresu historycznoliterackiego.
Na poziomie recepcji potocznej, która nie chce si� podporz�dkowa� autorytetowi
krytyki bie��cej, panosz� si� rozbiory przypadkowe, mechaniczne i ostro wybiór-
cze. Poszczególne teksty, zw"aszcza poetyckie, rozpraszaj� si� na osobne fragmen-
ty, osadzaj� si� w pami�ci jako antologie cytatów, konstytuuj�c nader oryginalne
widzenie ca"o�ci . �atwo sobie mo�na wyobrazi� czytelnika, dla którego liryka
trzydziestolecia sprowadza si� do rejestru paru nazwisk, tytu"ów, zapami�tanych
cz�stek wierszy i motywów. Dajmy na to:
Ga"czy�ski: rzucam kwiaty na tor, którym przeje�d�a rewolucja.
Ró�ewicz: ocala"em prowadzony na rze�.
Bia"oszewski: ulica wygl�da jak ulidza.
Harasymowicz: paj�czki. [ Pobierz całość w formacie PDF ]
